Het mondiale financiële systeem is voortdurend in ontwikkeling, met de nadruk op transparantie, efficiëntie en snelheid in transacties. Een van de grootste revoluties in dit opzicht is de opkomst van digitale valuta, die al in verschillende landen over de hele wereld zijn ingevoerd.

Digitale valuta zijn elektronische versies van de officiële munteenheid van een land, uitgegeven en gereguleerd door hun centrale banken. Ze staan bekend als Central Bank Digital Currency (CBDC) en zijn gebaseerd op blockchaintechnologie, wat zorgt voor een veilige registratie van transacties. Ze worden toegankelijk via digitale portemonnees.

Deze valuta vertegenwoordigen de digitale versie van traditionele fiatvaluta en behouden de stabiliteit en regulering van het financiële systeem. In tegenstelling tot cryptovaluta zijn digitale valuta gecentraliseerd en hebben ze specifieke doelen, zoals het vergemakkelijken van transacties en het bevorderen van financiële inclusie.

In de praktijk zijn digitale valuta bedoeld om financiële transacties te vereenvoudigen en te versnellen, vergelijkbaar met contant geld, maar zonder dat ze tastbaar hoeven te zijn. Bovendien dragen ze bij aan de digitalisering van de economie, versterken ze de veiligheid van transacties en bieden ze toegang aan mensen zonder bankrekening. Ze maken het financiële leven dus gemakkelijker.

In tegenstelling tot betalingen met een pinpas hebben digitale valuta specifieke kenmerken die verder gaan dan alleen het gebruik van een kaart in een betaalautomaat of een elektronische overboeking.

Wat is het verschil tussen digitale valuta en cryptovaluta?

Het belangrijkste verschil tussen digitale valuta en cryptovaluta ligt in de regulering. Terwijl digitale valuta gecentraliseerd zijn en worden uitgegeven door de centrale banken van landen, zijn cryptovaluta gedecentraliseerd en niet verbonden aan overheden of financiële instellingen. Dit verschil beïnvloedt ook de prijsstabiliteit: gecentraliseerde digitale valuta behouden meestal een stabiele waarde, terwijl cryptovaluta vaak sterk in waarde schommelen.

Hoewel de termen soms als synoniemen worden gebruikt, is het belangrijk om deze verschillen te begrijpen, vooral omdat beide typen valuta gebruik maken van soortgelijke technologieën, zoals blockchain.

Welke landen hebben al een officiële digitale valuta?

Nigeria, de Bahama’s, Jamaica en de landen van de Oost-Caribische Staat (Anguilla, Antigua en Barbuda, Dominica, Grenada, Montserrat, Saint Lucia, Saint Kitts en Nevis, en Saint Vincent en de Grenadines). Met andere woorden, 11 landen beschikken al over deze technologie.

Nigeria onderscheidt zich als een van de pioniers op het gebied van officiële digitale valuta, met de lancering van de eNaira in oktober 2021. Als de enige CBDC in Afrika wordt de eNaira veelvuldig gebruikt voor dagelijkse transacties, wat bijdraagt aan de democratisering van het banksysteem in het land.

Ondanks een positieve ontvangst is de eNaira niet zonder controverse. In 2023 legde de centrale bank van Nigeria beperkingen op aan het opnemen van contant geld, wat leidde tot onvrede bij een bevolking die nog sterk vasthoudt aan traditionele methoden. De maatregel was bedoeld om omkoping en corruptie tegen te gaan door het gebruik van de eNaira te stimuleren. De Nigeriaanse Hoge Raad greep echter in en verbood de beperkingen op opnames.

Ondanks de uitdagingen blijft de digitale valuta van Nigeria zich ontwikkelen en wordt zij gezien als een succesverhaal in de modernisering van het financiële systeem van het land.

De Bahama’s zijn koploper in de lancering van de eerste digitale valuta ter wereld: de Sand Dollar in 2020. Toch was de CBDC in 2023 nog niet volledig geïntegreerd in het banksysteem, hoewel deze al veelvuldig door de bevolking wordt gebruikt.

Het belangrijkste doel van de Sand Dollar was het bevorderen van financiële inclusie en het bestrijden van witwaspraktijken en andere illegale activiteiten. De resultaten zijn veelbelovend, omdat digitale valuta zeer traceerbaar zijn dankzij de blockchaintechnologie waarop ze zijn gebaseerd.

Jamaica, gelegen in Midden-Amerika, lanceerde in 2022 zijn eigen digitale valuta: de Jamaican Digital Exchange, of JAM-DEX. In tegenstelling tot sommige andere CBDC’s is de JAM-DEX niet bedoeld om fysiek geld of kaarten te vervangen, maar biedt ze een alternatief voor betalingen en aankopen, met als doel de kosten van het beheren en opslaan van contant geld te verminderen.

Een belangrijk kenmerk van de JAM-DEX is dat het wordt opgeslagen in digitale portemonnees, maar omgewisseld kan worden tegen fysiek geld, wat flexibiliteit biedt aan gebruikers. Deze aanpak weerspiegelt de strategie van de centrale bank van Jamaica om een nieuwe optie voor financiële transacties te bieden, aanvullend op traditionele betaalmethoden.

De landen van de Oost-Caribische Staat, bestaande uit acht eilandnaties, introduceerden hun eigen CBDC genaamd DCash, die in 2022 werd gelanceerd. DCash fungeert als een virtuele versie van de dollar die in deze landen wordt gebruikt.

Het voornaamste doel van DCash is het vergemakkelijken van betalingen en aankopen in de regio. Bovendien biedt de digitale valuta nieuwe functies, zoals integratie met digitale portemonnees van externe aanbieders en de mogelijkheid om betalingen aan de overheid te doen. Deze toevoegingen zijn bedoeld om de efficiëntie en het gemak van transacties in de Oost-Caribische regio te vergroten.

Wereldwijd zijn landen bezig met de ontwikkeling van digitale valuta: 21 landen bevinden zich in een pilotfase, 32 zijn in ontwikkeling en 45 zijn nog in de onderzoeksfase. Deze landen vertegenwoordigen alle continenten en omvatten belangrijke economieën zoals Brazilië, Australië, de Verenigde Staten, Canada, China en Japan.

Deze brede deelname toont de groeiende wereldwijde interesse en toewijding aan de digitalisering van het financiële systeem. Verwacht wordt dat digitale valuta een belangrijke rol zullen spelen in de wereldeconomie en nieuwe kansen en uitdagingen zullen bieden voor overheden, financiële instellingen en consumenten wereldwijd.

Landen in de pilotfase van digitale valuta:

Zuid-Afrika, Saoedi-Arabië, Australië, Kazachstan, China, Zuid-Korea, Verenigde Arabische Emiraten, Ghana, Hongkong, India, Iran, Israël, Japan, Maleisië, Rusland, Singapore, Zweden, Thailand, Tunesië, Turkije en Oekraïne.

Landen in ontwikkeling van digitale valuta:

Duitsland, Oostenrijk, Bahrein, Belarus, Brazilië, Bhutan, Cambodja, Canada, Colombia, Spanje, Verenigde Staten, Estland, Filipijnen, Finland, Frankrijk, Haïti, Mauritius, Indonesië, Ierland, Italië, Laos, Litouwen, Luxemburg, Macau, Mexico, Montenegro, Noorwegen, Nederland, Palau, Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en Taiwan. In totaal gaat het om 32 landen, waaronder het gehele eurogebied, volgens de Atlantic Council.

Wat zijn de voordelen en uitdagingen van het gebruik van digitale valuta?

Voordelen:

• Efficiëntie in transacties: Transacties met digitale valuta kunnen sneller en efficiënter verlopen dan traditionele methoden, vooral bij internationale betalingen, doordat tussenpersonen worden geëlimineerd.
• Toegang tot financiële diensten: Digitale valuta kunnen mensen toegang geven tot financiële diensten in gebieden waar traditionele banken ontbreken, waardoor financiële uitsluiting wordt verminderd.
• Kostenbesparing: Voor bedrijven kunnen digitale valuta de transactiekosten verlagen, zoals betalingsverwerking en wisselkoersen, vooral bij internationale betalingen.
• Transparantie en traceerbaarheid: De blockchaintechnologie biedt een transparant en onveranderlijk register van alle transacties, wat het vertrouwen van gebruikers kan vergroten en fraude kan verminderen.

Uitdagingen:

• Volatiliteit: De waarde van digitale valuta kan sterk fluctueren, wat transacties en investeringen risicovol maakt.
• Beveiliging: Hoewel blockchaintechnologie veilig is, kunnen digitale portemonnees en cryptoplatforms worden gehackt, wat kan leiden tot verlies van middelen.
• Regulering: Het ontbreken van duidelijke regelgeving in veel rechtsgebieden kan juridische onzekerheid creëren, wat brede acceptatie bemoeilijkt en risico’s verhoogt.
• Privacy: Hoewel transacties pseudoniem zijn, zijn ze niet per se anoniem, wat zorgen kan oproepen over privacy en monitoring van financiële activiteiten.

Samengevat: digitale valuta bieden aanzienlijke voordelen op het gebied van efficiëntie en toegang tot financiële diensten, maar brengen ook belangrijke uitdagingen met zich mee op het gebied van volatiliteit, beveiliging, regelgeving en privacy – die zorgvuldig overwogen moeten worden door gebruikers en regelgevers.