Een studie gepubliceerd in het Journal of Adolescent Health heeft een zorgwekkend verband aangetoond tussen sedentair gedrag en de verslechtering van de mentale gezondheid bij adolescenten. Het onderzoek, dat gegevens analyseerde van meer dan 3.675 Britse jongeren tussen de 14 en 17 jaar, benadrukt dat meer dan drie uur per dag besteden aan sedentaire activiteiten – zoals videogames spelen, recreatief lezen of langdurig naar schermen kijken – het risico op psychisch leed aanzienlijk verhoogt.

Het onderzoek werd uitgevoerd door het Institute of Psychiatry, Psychology & Neuroscience van King’s College London en maakte gebruik van gegevens uit de Millennium Cohort Study, een longitudinaal project dat de ontwikkeling volgt van kinderen die tussen 2000 en 2002 in het Verenigd Koninkrijk zijn geboren.

De onderzoekers verzamelden gegevens op twee cruciale momenten in de adolescentie van de deelnemers: op 14-jarige leeftijd en opnieuw op 17-jarige leeftijd. In de eerste fase werden de jongeren gevraagd om gedetailleerde dagboeken in te vullen, waarin ze hun activiteiten elke tien minuten registreerden. Deze activiteiten werden gecategoriseerd in verschillende contexten, waaronder:

• Algemene lichamelijke activiteiten
• Slaaptijd
• Schermtijd voor recreatie
• Vrijetijdsbesteding zonder schermgebruik
• Sedentair educatief gedrag (zoals studeren of huiswerk maken)

Op 17-jarige leeftijd vulden de adolescenten een vragenlijst in op basis van de Kessler Psychological Distress Scale, een veelgebruikte tool om psychisch leed te meten. De vragenlijst bevatte items over gevoelens van nervositeit, hopeloosheid, rusteloosheid, depressie, nutteloosheid en andere gerelateerde symptomen.

De resultaten toonden aan dat adolescenten die meer dan 180 minuten per dag besteedden aan recreatief schermgebruik een aanzienlijk hoger risico liepen op psychisch leed op 17-jarige leeftijd. Videogames werden geïdentificeerd als een van de meest impactvolle activiteiten, waarbij elke extra uur gamen werd geassocieerd met een stijging van 3% in psychisch leed.

Opmerkelijk genoeg vond de studie ook een negatief verband tussen overmatig recreatief lezen en mentale gezondheid – vooral bij jongens. Jongeren die meer dan drie uur per dag lazen, rapporteerden hogere niveaus van psychisch leed. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat overmatig lezen kan leiden tot sociale isolatie, doordat het tijd verdringt die anders besteed had kunnen worden aan persoonlijke interacties of buitenactiviteiten.

Aan de andere kant wees de studie op een “beschermend” effect van gematigd schermgebruik voor educatieve doeleinden. Adolescenten die tussen 60 en 119 minuten per dag besteedden aan educatieve taken, zoals huiswerk of online lessen, vertoonden lagere niveaus van psychisch leed.

De hoofdonderzoeker van de studie, André de Oliveira Werneck, promovendus aan de Faculdade de Saúde Pública van de Universidade de São Paulo (FSP-USP), benadrukte dat de gebruikte methodologie – gebaseerd op gedetailleerde dagboeken – de nauwkeurigheid van de gegevens verhoogde. Volgens Werneck maken veel studies gebruik van versnellingsmeters om sedentarisme te meten, maar deze apparaten maken geen onderscheid tussen verschillende soorten sedentaire activiteiten.

“Sedentair gedrag is veelzijdig. Urenlang naar een online les kijken is heel anders dan langdurig videogames spelen. Onze studie heeft deze nuances vastgelegd, waardoor de resultaten robuuster en relevanter zijn”, verklaarde Werneck.

Brendon Stubbs, professor aan het King’s College London en co-auteur van de studie, benadrukte het belang van het overwegen van de context van schermgebruik. “Het probleem is niet het schermgebruik zelf, maar hoe en waarom het wordt gebruikt. Schermen die voor educatie worden ingezet, toonden voordelen, terwijl overmatig passief recreatief gebruik schadelijk was”, legde hij uit.

De stijging van sedentarisme onder adolescenten is een groeiende zorg voor gezondheidsautoriteiten wereldwijd. Naast fysieke gevolgen, zoals obesitas en hart- en vaatziekten, toont deze studie aan dat sedentarisme een significante rol speelt bij de verslechtering van de mentale gezondheid.

Experts adviseren ouders en opvoeders om duidelijke grenzen te stellen aan recreatief schermgebruik en om interactieve, persoonlijke activiteiten te stimuleren. Het is ook essentieel om een balans te vinden tussen schermgebruik voor educatieve doeleinden en vrije tijd die wordt besteed aan sociale en fysieke activiteiten.

Op basis van de bevindingen van het onderzoek stellen de onderzoekers verschillende strategieën voor om de negatieve effecten van sedentarisme te minimaliseren:

• Duidelijke limieten stellen: Beperk recreatieve schermtijd tot minder dan drie uur per dag.
• Educatieve activiteiten aanmoedigen: Stimuleer het gebruik van schermen voor educatieve en productieve doeleinden.
• Vrijetijdsactiviteiten diversifiëren: Moedig buitensporten, sociale bijeenkomsten en andere niet-digitale activiteiten aan.
• Geslachtsspecifieke interventies personaliseren: Pas benaderingen aan op basis van de verschillende schermgebruikspatronen van jongens en meisjes.
• Onderwijs over schermgebruik: Leer adolescenten over de effecten van langdurige blootstelling aan schermen en strategieën om hun tijd beter te beheren.

De studie benadrukt het belang van een genuanceerd begrip van sedentair gedrag. Het gaat niet alleen om het verminderen van de tijd die zittend wordt doorgebracht, maar om het begrijpen van de context waarin deze activiteiten plaatsvinden. Ouders, opvoeders en gezondheidsprofessionals spelen een cruciale rol in het begeleiden van adolescenten naar een bewust en gebalanceerd schermgebruik, wat zowel hun fysieke als mentale welzijn ten goede komt.

In een wereld die steeds digitaler wordt, is de uitdaging om de juiste balans te vinden tussen technologie, educatie, recreatie en sociale interactie, zodat adolescenten zich gezond kunnen ontwikkelen op alle levensgebieden.