De gerenommeerde portretschilderes Sarah A. Boardman, die verantwoordelijk is voor het officiële portret van Donald Trump in het Capitool van de Amerikaanse staat Colorado, onthulde dat ze een van de grootste crises uit haar carrière doormaakt na scherpe kritiek van de voormalige president van de Verenigde Staten zelf. In een lange en emotionele verklaring op haar officiële website verklaarde de kunstenares dat Trumps aantijgingen, breed uitgemeten op sociale media, haar professionele integriteit in twijfel trekken, haar reputatie van meer dan veertig jaar ondermijnen en het voortbestaan van haar artistieke praktijk in gevaar brengen.

De controverse begon toen Trump via zijn platform Truth Social felle kritiek uitte op het schilderij dat te zien was in de rotonde op de derde verdieping van het staatscapitool in Denver. Het portret werd in 2019 geïnstalleerd als onderdeel van een institutionele traditie waarbij officiële afbeeldingen van Amerikaanse presidenten worden tentoongesteld, in opdracht van lokale aanhangers en gefinancierd via publieke campagnes. Boardmans werk werd bijna zes jaar lang tentoongesteld naast portretten van eerdere presidenten, waaronder dat van Barack Obama, eveneens geschilderd door haar. In een recente post noemde Trump zijn eigen portret echter “het slechtste schilderij ooit gemaakt” en beweerde dat het “opzettelijk was verdraaid”, alsof de kunstenares hem bewust wilde belasteren.

“Zelfs ik heb misschien nog nooit zoiets verdraaid gezien als dit schilderij,” schreef Trump op zijn sociale netwerk. “Niemand houdt van een lelijke afbeelding van zichzelf, maar het portret dat in het Capitool van Colorado hangt, gaat alle perken te buiten. Terwijl het portret van Obama, door dezelfde kunstenares gemaakt, prachtig is, is het mijne werkelijk het slechtste. Het is alsof ze haar talent heeft verloren naarmate ze ouder werd.”

Deze woorden verspreidden zich razendsnel via media in het hele land en voedden een fel debat over artistieke vrijheid, sluikcensuur en het gebruik van publieke uitspraken als intimidatiemiddel. Enkele dagen na de publicatie van Trumps kritiek dienden leden van de Republikeinse Partij in Colorado, onder leiding van senator Paul Lundeen, een formeel verzoek in om het schilderij uit het Capitool te verwijderen. Als reden werd opgegeven dat het werk “geen eigentijdse gelijkenis” van Trump toonde en moest worden vervangen door een meer “passend” beeld. Het portret werd vervolgens verwijderd uit de institutionele ruimte, waarmee een hoofdstuk van zes jaar abrupt werd afgesloten waarin het werk een prominente plaats innam tussen presidentiële portretten.

Boardman, die in Colorado Springs woont en bekendstaat om haar terughoudende en apolitieke houding, reageerde krachtig. In haar publieke verklaring wees ze alle beschuldigingen van Trump van de hand en betreurde ze de diepe impact die de controverse heeft op haar carrière. “De woorden van de president stellen niet alleen mijn technische bekwaamheid ter discussie, maar ook mijn bedoelingen, mijn integriteit en mijn toewijding aan het ambacht van het portretschilderen,” schreef ze. Ze benadrukte dat haar doel bij het maken van Trumps portret was om hem op een eerlijke, respectvolle en ideologievrije manier vast te leggen. “Ik heb nauwgezet gewerkt, zonder opzettelijke vervorming, politieke vooringenomenheid of enige poging tot karikatuur — expliciet noch impliciet.”

De kunstenares benadrukte ook dat het portret sinds de onthulling in 2019 overwegend positieve reacties had ontvangen van curatoren, kunstcritici, bezoekers en leden van de lokale politieke gemeenschap. In een interview destijds met de Colorado Times Recorder legde ze uit dat ze een “serieuze, niet-confronterende en bedachtzame” uitdrukking had gekozen om de toenmalige president af te beelden, met als doel een neutraal beeld te scheppen dat toegankelijk is voor een breed publiek. “Mijn keuze voor fotoreferentie was gebaseerd op het principe van onpartijdigheid. Het portret was niet bedoeld om slechts één bevolkingsgroep te behagen, maar om het ambt met waardigheid te vertegenwoordigen,” zei ze.

Het werk was besteld door Republikeinse aanhangers uit Colorado, die meer dan $10.000 inzamelden via een GoFundMe-campagne om de kosten van productie en installatie te dekken. Deze praktijk is gangbaar in de Verenigde Staten, vooral in staten waar geen publieke middelen beschikbaar zijn voor presidentiële portretten. Sarah Boardman, een doorgewinterde kunstenares gespecialiseerd in formele portretten, heeft een uitgebreid portfolio met werken van prominente publieke figuren, waaronder voormalig president George W. Bush, een vooraanstaande federale rechter en verschillende hoge officieren van de Amerikaanse strijdkrachten.

Ondanks haar respectabele staat van dienst en het institutionele karakter van de opdracht, gaf Boardman aan zich in een periode van diepe onzekerheid te bevinden. “Deze controverse heeft een directe en negatieve impact op mijn professionele praktijk. Mijn contracten worden herzien, opdrachten worden geannuleerd en ik ontvang dagelijks beledigende berichten. Mijn carrière loopt het risico niet te herstellen,” betreurde ze. In haar verklaring gaf de kunstenares aan zich verder niet meer publiekelijk te willen uitlaten over de zaak.

De gebeurtenis bracht ook herinneringen naar boven aan een eerdere provocatie in hetzelfde Capitool. In 2018, een jaar voor de installatie van Trumps officiële portret, hing een onbekende persoon heimelijk een portret van de Russische president Vladimir Poetin op de plek die was gereserveerd voor de toenmalige Amerikaanse president. De actie werd snel opgemerkt door een gids en het schilderij werd verwijderd door het beveiligingsteam. Het voorval illustreert hoe de symbolische ruimte die is voorbehouden aan presidentiële portretten de afgelopen jaren is veranderd in een politiek en ideologisch strijdtoneel.

Nu, met de verwijdering van Trumps portret en het opgelegde stilzwijgen van zijn maakster, roept het geval bredere vragen op over de rol van kunst in historische representatie, de grenzen van publieke kritiek en de verwoestende impact die machtige figuren kunnen hebben op individuele kunstenaars. De controverse rond Sarah Boardman lijkt voor sommigen misschien slechts een kwestie van esthetische onvrede. Maar voor de kunstenares — en voor voorstanders van artistieke vrijheid — is het een verontrustend signaal van hoe kunst in tijden van extreme polarisatie een doelwit van vervolging kan worden.