Cancún, ooit een rustig vissersdorp, is in de afgelopen vijf decennia uitgegroeid tot een van de meest gewilde en bruisende bestemmingen ter wereld. Bekend om zijn luxe, plezier en vermaak, bewaart de plek ook sterke tradities en een rijke voorouderlijke erfenis.

Het verhaal van Cancún als groot resort begon een halve eeuw geleden. Sindsdien is het veel meer geworden dan alleen een plek van zon, zand en feest. Ondanks zijn reputatie als luxebestemming, biedt Cancún een scala aan ervaringen die verder gaan dan het voor de hand liggende.

Van de opwindende gevechten van de lucha libre tot oude Mayaruïnes en de weelderige schoonheid van de omliggende jungle: Cancún biedt een culturele en natuurlijke diversiteit die bezoekers betovert. Achter de luxe resorts en drukke stranden schuilt een rijkdom aan lokale tradities en een diepe verbondenheid met de geschiedenis en het erfgoed van de regio.

Cancún onderscheidt zich zo niet alleen als een typische vakantiebestemming, maar als een plek waar luxe en authenticiteit samenkomen, wat zorgt voor een werkelijk memorabele ervaring voor reizigers die op zoek zijn naar iets buitengewoons.

Tegenwoordig is Cancún bezoeken extra bijzonder, aangezien het vijftig jaar geleden is dat het eerste hotel in de regio werd geopend. Vijf decennia geleden, aan het begin van de jaren zeventig, was dit paradijselijke kustgebied vrijwel onbewoond, met uitzondering van een klein vissersdorpje. De daaropvolgende groei was geen toeval, maar onderdeel van een ambitieus plan van de Mexicaanse regering, bekend als het “Project Cancún”.

Gelanceerd in 1969 en van start gegaan het jaar daarop, had het Project Cancún als doel om een stad vrijwel uit het niets te creëren. Het omvatte het ontwerp van de Hotelzone – nog steeds als zodanig bekend – bestemd voor toerisme, naast woon- en commerciële gebieden voor de lokale bevolking. Ook werd er een luchthaven gebouwd om de toegang voor toeristen op zoek naar een aangenaam klimaat en vermaak te vergemakkelijken.

Quintana Roo, dat in 1974 tot Mexicaanse staat werd verheven, samenvallend met de opening van het eerste hotel, herbergt nu een reeks resorts, waarvan Cancún de pionier en meest gerenommeerde is. In de loop der decennia is deze regio uitgegroeid tot een icoon van het internationale toerisme, waarbij het zijn natuurlijke schoonheid heeft weten te behouden terwijl het zich ontwikkelde tot een bestemming van wereldklasse.

In een razendsnelle opmars is Cancún uitgegroeid tot een enorm succes en ontving het in 2023 naar schatting 21 miljoen bezoekers – een aantal dat de verwachtingen van het Ministerie van Toerisme overtrof en zijn status als dé niet te missen bestemming van Mexico bevestigde.

Ondanks zijn bruisende reputatie hoeft een avond in Cancún niet per se schietpartijen, ballonvechten of straatdansen te omvatten, hoewel ook dat hier zijn plek heeft. Voor een echt authentieke ervaring dompel je jezelf onder in de lokale sportscene met een avond lucha libre, het legendarische Mexicaanse worstelen.

Met een vurige schare fans nemen worstelaars – bekend als luchadores – het tegen elkaar op met maskers die veel meer zijn dan slechts een accessoire; ze zijn symbolen van identiteit en eer. Deze vorm van vermaak combineert felle kleuren met theatrale bruutheid, en zorgt voor een unieke en onvergetelijke ervaring. Vergeet ook niet om voor de show van heerlijke tamales te genieten, als aanvulling op een avond vol adrenaline en cultuur.

Hoewel het bezoekers een glimp biedt van een cultuur die teruggaat tot 1900, is er in Cancún iets nog veel ouder te bewonderen. Duizenden jaren voordat de regio een toeristische trekpleister werd, bouwde het Maya-rijk hier tempels en steden, waarvan de ruïnes nog steeds zichtbaar zijn tussen de piramidevormige hotels die hun originele ontwerp imiteren.

Om echt in de geschiedenis te duiken, moet je de dichte jungle intrekken richting Puerto Morelos en zijn iconische cenotes. Deze diepe poelen, verspreid over deze Mexicaanse regio, zijn gevormd tijdens de laatste ijstijd, toen het verzwakte kalksteen instortte en zo de enige bron van zoet water in het bos creëerde.

Het woord “cenote” komt uit de Mayataal, waarvan het volk deze plekken als heilig beschouwde – als een toegang tot de onderwereld.

“Ze noemen het Xibalba”, legt Roberto Rojo uit, bioloog en oprichter van Cenotes Urbanos, een non-profit natuurbeschermingsorganisatie. “Xibalba is het Maya-woord voor de onderwereld… het is niet zoals de hel. Het is gewoon een andere plek in hun universum.”

“Veel van de piramides of tempels zijn gebouwd bovenop een cenote of een grot, of vlak in de buurt van zulke plekken, omdat ze erg belangrijk voor hen waren”, aldus Roberto Rojo.

Deze plekken waren zo cruciaal dat hele steden en tempels – zoals Chichen-Itza, in 2000 uitgeroepen tot een van de nieuwe zeven wereldwonderen – eromheen werden gebouwd. Er werden ook offers gebracht, waarbij dieren in het diepe water werden gegooid om de Mayagod te behagen.

In Cenote Zapote, in Puerto Morelos, kun je zelfs duiken en iets zien dat al meer dan 10.000 jaar bestaat. “Dit is een zeer bijzondere cenote omdat je daar beneden een volledig skelet kunt vinden van een reuzenluiaard die hier tijdens de ijstijd leefde”, onthult Rojo.

De jungle op het schiereiland bewaart ook andere geheimen. Twee uur van Cancún ligt in Tulum een ongebruikelijk en fascinerend kunstcentrum dat ondersteboven lijkt te staan. SFER IK werd geopend in 2019. Het is deels museum, deels galerie en deels jungle, in perfecte harmonie met de natuurlijke omgeving, zonder vlakke vloeren of plafonds, gebouwd met lokaal hout, klimplanten en zelfs levende bomen.

Bedenker is architect en filantroop Eduardo Neira Sterkel, ook wel gewoon Roth genoemd. Hij ontwierp het centrum om bezoekers dichter bij de natuur en de schoonheid van het Yucatán-woud te brengen. Dit wordt op unieke wijze gedaan – van kronkelende paden tot de manier waarop klimplanten zich vermengen met de omgeving en bomen majestueus omhoog rijzen.

Roth legt uit dat SFER IK met zijn 200 bomen een manier is om de natuur in ons dagelijks leven te brengen. “Ik denk dat de natuur onze laatste hulpbron is – we moeten ervoor zorgen”, zegt hij, als hem wordt gevraagd waarom het creëren van deze bijzondere plek zo belangrijk voor hem was. Het is zonder twijfel een plek waar je rust en geluk kunt ervaren, volledig in harmonie met de wereld om je heen. Ver weg van het drukke feestimago van Cancún.

Even uniek zijn de helende krachten van een Tamazcal-ceremonie, die sterk afwijken van de stereotiepe beleving van de regio. Deze oude Mayatraditie wordt nog steeds beoefend in de jungle rond Cancún, en biedt de mogelijkheid om te ontspannen, te ontgiften en je te zuiveren te midden van weelderig groen.

Echte lokale sjamanen zijn beschikbaar om de ceremonie te leiden in de Temazcal, een stenen iglo waarin een vuur wordt gestookt om warmte te creëren. Je kunt het zien als een jungle-sauna. De duisternis van de ruimte is bedoeld om barrières tussen mensen te doorbreken. Ceremonies kunnen tot acht uur duren en omvatten het delen van gevoelens en diepgaande gedachten.

“Dit is erg heilzaam voor ons lichaam; we genezen en ontgiften onszelf”, legt de sjamaan vanuit de Temazcal uit. Er wordt aangenomen dat de Maya’s deelnamen aan dit soort ceremonies na een gevecht of juridische strijd. Duizenden jaren geleden begrepen zij, net als vele oude beschavingen wereldwijd, de kracht van aandacht en bewustzijn.

Hoewel de natuurlijke wonderen toeristen naar Cancún trekken, zorgt de regen – die vaker valt dan men denkt – ervoor dat men vaak uitwijkt naar de talloze winkelcentra van de stad. Dit is misschien het moderne Mexico, maar de souvenirs hier dragen een uitgesproken Mayastempel, van lokaal handwerk tot koelkastmagneetjes met tempelafbeeldingen.

Gelukkig is de zon nooit ver weg, en biedt ze momenten om je te vergapen aan het turquoise water, de boten die zachtjes over de oppervlakte glijden en de vogels die de lucht versieren. Er is simpelweg geen ontkomen aan het feit dat dit een uitzonderlijk mooi stukje wereld is.

Net als de Maya’s wisten ook de visionairs achter het moderne Cancún wat ze deden toen ze deze toeristische trekpleister creëerden. Vandaag de dag is het een fascinerende mix van oud en nieuw, een opmerkelijke plek die het verkennen waard is – van de stranden tot de bars, van de cenotes tot de wonderen van de jungle.